Diogelwch Gwybodaeth

Peidiwch byth a datgelu eich cyfrinair

Bydd Gwasanaethau TG byth yn eich gofyn am eich cyfrinair drwy e-bost neu dros y ffôn. Os ydy unrhyw un yn eich gofyn am eich cyfrinair, dylech ofyn am gyngor gan y Desg Wasanaeth TG.

Defnyddiwch gyfrinair cryf

Y canllawiau isod yw'r arfer gorau diweddaraf o ran creu cyfrinair cryf ar gyfer eich cyfrif yn y Brifysgol:

• Rhaid i'ch cyfrinair gynnwys o leiaf wyth nod.
• Mae cryfder cyfrinair yn cael ei asesu fel arfer ar sail y tebygolrwydd y gallai cyfrifiadur ei hacio o fewn amser rhesymol. 
• Er y gall cyfrinair hwy fod yn gryfach, dylech gydbwyso hyd y cyfrinair â'ch gallu i'w gofio. Pan fydd defnyddwyr yn anghofio eu cyfrinair, maent yn aml yn dewis cyfrinair gwannach o ganlyniad.
• Nid oes rheolau bellach ynghylch defnyddio nodau gorfodol, e.e. defnyddio llythrennau bras/bach, rhifau, nodau arbennig etc.
• Dylai cyfrineiriau (neu gyfrinymadroddion) fod yn gyfuniad o eiriau cyffredin wedi'u dewis ar hap a/neu enwau sy'n ystyrlon i'r defnyddiwr dan sylw.

Enghreifftiau:

1. cerddedycirygbislgefyrddio
2. cylchedauyfedcerddediog
3. cerddbeiciomynyddbwydplant

• Peidiwch â defnyddio gair sengl (e.e. 'tywysoges') neu ymadrodd cyffredin (e.e. 'rwyndygarudi).
• Peidiwch â defnyddio'r un cyfrinair ag rydych yn ei ddefnyddio ar gyfer cyfrif personol arall, (e.e. yn y cyfryngau cymdeithasol) neu un tebyg iddo. Pe bai'r cyfrifon hynny'n cael eu hacio a'r cyfrinair yn cael ei ddwyn, byddai'n peri perygl i'ch cyfrif yn y Brifysgol.
• Gwnewch yn siŵr ei bod yn anodd dyfalu eich cyfrinair, hyd yn oed i'r rhai sy'n eich adnabod yn dda. Er enghraifft, dylech osgoi enwau a phen-blwyddi eich ffrindiau a'ch teulu, eich hoff fandiau neu ymadroddion rydych yn eu defnyddio'n aml.
• Os credwch fod eich cyfrif wedi'i pheryglu, newidiwch eich cyfrineiriau.
  Sylwer: Efallai bydd rhaid i chi newid eich cyfrinair ar unwaith os amheuir Gwasanaethau TG bod eich cyfrif wedi'i pheryglu.

Defnyddiwch broses Dilysu Dau Gam (neu Ddilysu Amlffactor)

• Lle bo hyn ar gael, rydych yn cael eich annog i gofrestru am ddilysu dau gam (neu ddilysu amlffactor) drwy ddarparu gwybodaeth ddiogelwch ychwanegol amdanoch chi eich hun.
• Os ydych yn rhoi'r broses dilysu dau gam ar waith ac yn ceisio mewngofnodi wedyn ar ddyfais nad yw'n cael ei hadnabod, gofynnir i chi ddarparu gwybodaeth ddilysu ychwanegol ar ben eich cyfrinair.
• Gellir anfon côd diogelwch newydd mewn neges destun i'ch ffôn symudol, neu drwy ap dilysu cysylltiedig sydd wedi'i osod ar eich ffôn clyfar.
• Mae dilysu dau gam yn gwella diogelwch cyfrif drwy ei gwneud hi’n fwy anodd i hacwyr - hyd yn oed os ydynt yn gwybod neu'n dyfalu beth yw'ch cyfrinair. Mae hefyd yn gwella profiad y defnyddiwr drwy ddarparu cyfle am hunanwasanaeth yn hytrach na chysylltu â Desg Wasanaeth TG os oes ymholiadau gyda chyfrineiriau.
• Gwenwch yn siŵr bod eich gwybodaeth ddiogelwch yn gyfredol, (e.e. cyfeiriad e-bost arall neu rif ffôn) gan y bydd hyn yn helpu i brofi pwy ydych chi os ydych yn anghofio'ch cyfrinair neu os bydd rhywun arall yn ceisio defnyddio'ch cyfrif.

Mae gwneud copïau cadw o dragwyddol bwys i atal colled data.

Mae yna nifer o achosion colled data, gan gynnwys methiant caledwedd/meddalwedd, colled ddamweiniol a cholled faleisus.

Sut i gadw eich data

• Gwnewch gopi cadw o ddata pwysig ar ffon USB neu yriant caled allanol.
• Cadwch gopi o'ch data yn lleol ac ar storfa y rheolir gan GGS neu storfa ar-lein.
• Gwnewch gopïau cadw yn rheolaidd.
• Defnyddiwch enwau ffeiliau a ffolderi sy'n cynnwys y dyddiad a'r amser.

Achub Data?

Os ydych yn ofni rydych wedi colli data trwy'i ddileu yn ddamweiniol, methiant caledwedd neu drwy ymddygiad maleisus, cysylltwch â ni am gyngor ar opsiynau achub data.

Tra rydych ym Mhrifysgol Abertawe, bydd ein wal atal a mesurau diogelwch yn eich diogelu yn erbyn nifer o ymosodiadau sy'n dod i mewn. Er hynny, mae yna ffyrdd eraill y gallech gael eich heintio neu y gall diogelwch eich cyfarpar cael ei pheryglu ni all gweinyddwyr rhwydwaith y Brifysgol eich diogelu yn eu herbyn. Y ffordd gorau o ddiogelu eich hun yw drwy ddiweddaru eich meddalwedd yn gyson a thrwy redeg meddalwedd gwrthfirysau a gwrthysbïwedd.

Awgrymiadau i'ch helpu osgoi meddalwedd maleisus

• Gosodwch Ddiweddariadau Windows i redeg yn awtomatig (neu'ch rheolwr pecyn os ydy'ch yn defnyddio Linux).
• Sicrhewch fod eich meddalwedd gwrthfirysau wedi'i diweddaru.
• Defnyddiwch y fersiwn fwyaf diweddar o'ch porwr we.
• Osgowch wefannau a dolennau anhysbys, a pheidiwch byth a rhedeg unrhyw rhaglenni sydd wedi dod o ffynonellau ni ellir ymddiried ynddynt.

Beth i wneud os ydych yn credu efallai mai'ch cyfrifiadur wedi'i heintio

Os ydych yn credu efallai mai'ch dyfais wedi'i heintio gan feddalwedd maleisus, datgysylltwch eich dyfais o'r rhwydwaith a chysylltwch â'r Desg Wasanaeth TG.

Cysylltu â gwasanaethau'r Brifysgol yn ddiogel

Os ydych yn gweithio oddi ar gampws (hynny yw, o safle nad ydy'r Brifysgol yn berchennog arno), efallai bydd angen i chi cael mynediad at wybodaeth, megis eich e-bost Prifysgol, eich ffeiliau neu'ch cyfrifiadur. Er mwyn wneud hyn yn ddiogel, dylech bob tro cysylltu â'r Brifysgol trwy ein rhwydwaith preifat rhithwir (VPN). Bydd hyn yn amgryptio'r data rydych yn ei hanfon, ac yn rhoi mynediad i adnoddau lleol. Mae gan ein tudalen VPN wybodaeth bellach ynghylch cofrestru a gosod eich dyfais ar gyfer cysylltu â'r VPN.

Cysylltu â rhwydweithiau diwifr oddi ar gampws 

Os ydych angen cysylltu â gwasanaeth Wi-Fi cyhoeddus i gael mynediad at y rhyngrwyd:

• Os taw enw'r rhwydwaith yw eduroam, golygir hyn fod y sefydliad rydych yn ei hymweld â, fel Prifysgol Abertawe, yn rhan o'r Gwasanaeth Crwydro Janet, a byddech yn gallu mewngofnodi i'r rhwydwaith diwifr hynny gan ddefnyddio'r proffil rhwydwaith diwifr Prifysgol Abertawe sydd gennych yn barod. (Cofrestrwch eich dyfais ar gyfer fynediad i'r gwasanaeth Wi-Fi.)
• Os nid eduroam yw enw'r rhwydwaith Wi-Fi, bydd angen cysylltu'ch dyfais a'r VPN yn syth ar ôl gysylltu â'r Wi-Fi. Bydd hyn yn amgryptio'ch data ac yn rhwystro unrhyw wasanaethau Wi-Fi anniogel rhag gwrando ar eich data.

Amgryptiad

Os oes gennych ddata pwysig nad ydych eisiau i bobl eraill cal mynediad ato, mae angen ei amgryptio.

Dyma rhai awgrymiadau i'ch helpu diogelu'ch data trwy amgryptiad:

• Defnyddiwch y VPN i ddiogelu traffig rhwydwaith (diwifr ac yn y blaen).
• Os ydych yn defnyddio ffyn USB, defnyddiwch amgrymptiad arnynt rhag ofn eu bod yn mynd ar goll.
• Os ydych am amgryptio'ch e-bost, ystyriwch PGP.
• Os ydych am amgryptio'ch ffeiliau, dilynwch cyngor Microsoft, Linux ac Apple.
• Os ydych yn colli'ch allweddau neu gyfrineiriau amgryptiad, ni fyddwch bellach yn gallu cael mynediad i'r data eich hunan.