Mae dysgu o bell neu ddysgu ar-lein yn gofyn am sgiliau rheoli amser da. Chi fydd yn gyfrifol am gynllunio eich amser i raddau helaeth, yn enwedig o’i gymharu ag astudio ar y campws lle mae sesiynau cynlluniedig yn darparu mwy o strwythur.
Mae’r canllaw hwn yn cynnig nifer o awgrymiadau defnyddiol i gadw trefn.
Allwch chi ddim trefnu’ch amser yn effeithiol heb ddefnyddio dyddiadur neu galendr. Gall hyn fod ar bapur neu ar-lein ond mae’n rhaid i chi ei ddefnyddio’n rheolaidd ac yn gyson. Peidiwch â dibynnu ar y Pecyn Cymorth Goroesi Aseiniadau yn unig i drefnu eich amser. Mae hyn yn cynnwys rhai elfennau yn unig o’r hyn bydd angen i chi ei ystyried.
Y cam cyntaf i fod yn drefnus yw gwneud nodyn o’ch holl dasgau ac ymrwymiadau gosod:
Digwyddiadau fframwaith yw’r rhain y mae angen trefnu popeth arall o’u cwmpas. Pan fydd y rhain wedi’u nodi, gallwch fod yn fwy realistig am yr amser sydd gennych i gwblhau’r holl dasgau eraill.
Mae rhai pethau’n bwysicach nag eraill. Does dim angen eu gwneud yn gyntaf o angenrheidrwydd – ond mae angen neilltuo amser iddynt yn gyntaf. Gwaith i’w asesu yw’r enghraifft amlwg ond mae’n dibynnu ar eich amgylchiadau personol a bod yn onest. Efallai fod gennych gyfrifoldebau gofalu ac mae angen i chi gydbwyso gofalu am eich teulu ag astudio. Neu efallai fod gennych broblem i’r gwrthwyneb ac mae’n anodd i chi ganolbwyntio achos nad oes llawer o ymrwymiadau heblaw am eich astudiaethau gennych. Beth bynnag yw eich nodau, ar unrhyw adeg benodol, bydd rhaid i chi flaenoriaethu un dasg dros un arall.
Os edrychwn ar waith y brifysgol yn unig, bydd eich blaenoriaethau’n dibynnu ar y canlynol:
Weithiau, gall ateb y cwestiynau hyn fod yn ddigon i helpu i benderfynu sut i lenwi’r bylchau yn eich calendr/dyddiadur – os yw’n anodd o hyd, ystyriwch ddefnyddio adnodd fel rhestr o bethau i’w gwneud neu fatrics.
Mae llawer o bobl yn cael anawsterau canolbwyntio wrth weithio gartref. Gall nifer o bethau dynnu eich sylw, rhai nad ydych yn gorfod eu hwynebu wrth geisio canolbwyntio ar astudio fel arfer. Ar ôl penderfynu ar y dasg byddwch yn gweithio arni ac am faint o amser, mae’n rhaid i chi sicrhau eich bod gallu canolbwyntio arni:
I’r rhan fwyaf o fyfyrwyr, mae canolbwyntio’n golygu osgoi pethau sy’n tynnu eu sylw fel y cyfryngau cymdeithasol a hysbysiadau testun. Ar gyfer ei lyfr 15 Secrets Successful People Know about Time Management, siaradodd Kevin Kruse â grŵp o fyfyrwyr, a oedd bob amser yn ennill y marciau uchaf, am yr angen i gyfyngu ar eu defnydd o’r cyfryngau cymdeithasol. Roedd llawer yn defnyddio apiau sy’n atal mynediad at y cyfryngau cymdeithasol am gyfnodau penodol ar eu gliniaduron neu eu ffonau. Rhowch gynnig ar chwilio ar-lein am “social media blocker” a darllenwch ychydig o adolygiadau i ddod o hyd i’r rhai gorau ar gyfer eich dyfeisiau chi.
Os nad ydych am ddefnyddio ap penodol, diffoddwch y nodwedd derbyn hysbysiadau (neu’r ffôn cyfan hyd yn oed!) wrth i chi weithio ar dasg – bydd hyn yn cyflymu’r gwaith a chewch fwynhau’r cyfryngau cymdeithasol heb deimlo’n euog nes ymlaen.
Ffordd arall o’ch helpu i ganolbwyntio yw dewis neu greu amgylchedd heb ymyriadau. Fel arfer, gallwch fwynhau gweithio ar y campws neu o siop goffi ond efallai na fydd hyn yn bosib. Yn lle hynny, rydym yn awgrymu eich bod yn ceisio ail-greu’r amgylchedd gorau. Gall eich cartref fod yn llawn pethau diddorol a allai dynnu eich sylw’n hawdd, felly meddyliwch am y lle yn eich cartref sy’n lleiaf tebygol o dynnu eich sylw. Efallai eich bod yn ddigon lwcus i allu defnyddio ystafell astudio neu efallai y gallwch greu gweithfan wrth eich bwrdd cinio.
Neu, os oes rhaid i chi ddefnyddio eich ystafell wely, meddyliwch sut gallwch ei rhannu’n ardal weithio ac ardal ymlacio. Os oes rhaid i chi ddefnyddio’r un cyfrifiadur drwy’r amser, oes rhywbeth y gallwch ei wneud i ddynodi amser gwaith ac amser hamdden. Clirio’r ddesg, rhoi rhywbeth gwahanol ar y ddesg, newid y golau neu’r gerddoriaeth – gall unrhyw beth sy’n wahanol ysgogi eich meddwl i ganolbwyntio.
Mae pobl wahanol yn canolbwyntio’n well ar adegau gwahanol yn ystod y dydd. Mae rhai’n hoffi codi’n gynnar a dechrau gweithio ar unwaith cyn bod pobl eraill o gwmpas i dynnu eu sylw; mae eraill yn mwynhau gweithio gyda’r hwyr, mewn ystafell dywyll, â lamp desg yn goleuo eu gwaith ac yn cau popeth arall allan.
Mewn gwirionedd, mae’r rhan fwyaf o bobl ar eu gorau yn y bore – na mae’n wir! Oni bai eich bod yn deffro’n rheolaidd (ac yn naturiol) amser cinio, y tebygolrwydd yw nad ydych yn defnyddio’ch amser mwyaf cynhyrchiol yn effeithiol. I’r rhan fwyaf ohonoch chi, yr amser mwyaf cynhyrchiol yw’r ddwy awr gyntaf ar ôl i chi ddeffro’n llwyr (rydym yn sylweddoli bod rhai pobl yn cymryd mwy o amser nag eraill i ddeffro). Felly, os oes modd, defnyddiwch y ddwy awr hynny i gwblhau tasg bwysicaf y dydd – darllen papur anodd, ysgrifennu traethawd, adolygu pwnc pwysig etc. Defnyddiwch yr oriau nes ymlaen yn y dydd i gadw mewn cysylltiad yn y cyfryngau cymdeithasol, trefnu eich nodiadau, gwaith tŷ, golchi dillad etc. Peidiwch â gwastraffu’r amser pan fydd eich ymennydd ar ei fwyaf effeithlon ar dasgau nad ydynt yn gofyn i chi ganolbwyntio.
Yn y bôn, hunan-ddisgyblaeth yw hanfod rheoli amser. Heb hyn, gallwch dueddu i ohirio pethau. Os ydym yn onest, mae bob amser rhywbeth sy’n apelio fwy na gwaith y Brifysgol. Os ydych yn gweithio ar ddarn o waith hynod anodd neu ddiflas, mae hyd yn oed y tasgau rydych yn eu casáu’n dechrau edrych yn hwyl.
Gwyliwch rhag esgusodion dros ohirio – cadw’n brysur yn gwneud tasgau mae angen eu gwneud (megis trefnu eich ffeiliau, tacluso, neu hyd yn oed weithio ar aseiniadau haws neu sy’n apelio’n fwy) yn hytrach na bwrw ymlaen â’r dasg rydych chi’n gwybod dylech chi fod yn gweithio arni. Dyma le mae dyddiadur trefnus yn gallu helpu – os ydych chi wedi neilltuo amserau nes ymlaen yn y dydd i’r tasgau eraill, does dim esgus dros eu gwneud nawr!
Cydbwysedd sydd wrth wraidd hunanddisgyblaeth. Mae angen cynnwys amser i chi eich hun yn nhrefn eich dydd fel na fyddwch yn teimlo bod eich bywyd yn waith i gyd heb amser i chwarae. Gallech wirio eich cyfryngau cymdeithasol ar adegau penodol yn y dydd; gwneud ymarfer corff bob dydd; treulio amser gyda’r teulu neu ychydig oriau’n gwylio’r teledu* neu’n chwarae gemau* ar ddiwedd y dydd. Os ydych yn neilltuo amser penodol i’r gweithgareddau hyn, mae’n haws eich darbwyllo eich hun i dreulio gweddill yr amser ar eich gwaith prifysgol.
*Mae chwarae gemau a gwylio’r teledu (yn enwedig pan fo cyfresi cyfan ar gael) yn ffyrdd adnabyddus o amsugno amser. Gallwch feddwl i ddechrau, “bydda i’n cymryd egwyl hanner awr yn unig” a chael eich hun yn gwneud yr un peth o hyd oriau wedyn. Os ydych yn weddol ddisgybledig ond yn tueddu i anghofio’r amser, dylech bob amser osod larwm ar eich ffôn neu eich wats i’ch atgoffa i fynd yn ôl i’r gwaith. Os oes gennych fwy o broblem, peidiwch â dechrau’r gweithgaredd hwn nes eich bod wedi gorffen gweithio am y dydd. Meddyliwch amdano fel gwobr rydych yn ei haeddu.
Mae’r cynnwys hwn yn dod o’r ffynhonnell ganlynol gan Brifysgol Hull, ac mae wedi’i drwyddedu dan Drwydded Ryngwladol Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0.
